เคยมีอาการเหล่านี้ไหมคะ รู้สึกผิวเป็นผื่นบ่อย ๆ บางทีก็กลายเป็นสิว หน้าแดงง่าย หน้าแห้ง ขาดความชุ่มชื้นถึงแม้จะทาครีมบำรุงหลายตัว ไปหาคุณหมอได้ยามา อาการดูเหมือนดีขึ้น แล้วก็กลับมาเป็นใหม่ วนเวียนอยู่อย่างนี้ไม่หายขาดสักที ไม่ต้องแปลกใจนะคะ มีคนจำนวนไม่น้อยที่มีอาการแบบนี้ คนไข้ส่วนใหญ่จะมาหาด้วยอาการเป็นผื่นยุบยิบที่หน้าไม่หายขาดสักที โดนแดดหน่อยก็หน้าแดง จะไปออกกำลังกายก็กลัวเดี๋ยวผื่นขึ้น จะทำเลเซอร์ก็ไม่กล้า ใช้ครีมอะไรก็แสบหน้าไปหมด หรือบางคนก็รู้สึกว่าแต่งหน้าทาแป้งไม่ติด ผิวเป็นขุย ๆ อาการเหล่านี้เป็นอาการของ “ผิวแพ้ง่าย” ที่บางคนเข้าใจผิดเรียกว่าผิวบาง หรือ sensitive skin นั่นเอง
ผิวแพ้ง่าย คือ ผิวที่มีอาการระคายเคืองได้ง่ายกว่าผิวปกติ ไม่ว่าจะโดนอากาศร้อน สภาพอากาศเปลี่ยนแปลง เช่น เวลาไปต่างประเทศ การใช้ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ บนใบหน้า พักผ่อนน้อย หรืออยู่ดี ๆ บางคนก็มีอาการขึ้นมาเองโดยไม่มีสาเหตุ อาการของผิวแพ้ง่ายได้แก่ มีผื่นขึ้นเป็น ๆ หาย ๆ หน้าแดงหรือมีความรู้สึกร้อนวูบ ๆ เห็นเส้นเลือดฝอยเล็ก ๆ บนใบหน้า มีอาการแสบหรือคันยุบยิบบ่อย ๆ หรือแทบจะตลอดเวลา บางครั้งก็อาจจะกลายเป็นสิวเม็ดเล็ก ๆ ตามหลังผื่น ผิวแห้งหรือเป็นขุยง่าย และที่สำคัญคือมักจะเป็น ๆ หาย ๆ ไม่ค่อยหายขาด
สาเหตุผิวแพ้ง่าย
สาเหตุของผิวแพ้ง่ายเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน เช่น การใช้เครื่องสำอางหรือผลิตภัณฑ์ที่ระคายเคืองผิวบ่อย ๆ มีอาการอักเสบของผิวซ้ำ ๆ โครงสร้างของผิวถูกทำลายจากปัจจัยภายนอกต่าง ๆ ภูมิคุ้มกันของผิวอ่อนแอลง เมื่อผิวอ่อนแอลงก็เกิดอาการต่าง ๆ ของผิวแพ้ง่าย ดังนั้นใคร ๆ ก็มีโอกาสเป็นผิวแพ้ง่ายได้ แต่คนที่เป็นโรคภูมิแพ้ก็มักจะมีผิวที่บอบบางกว่าคนปกติก็เลยมีโอกาสเป็นได้ง่ายกว่า และผู้หญิงก็มักจะเป็นบ่อยกว่าผู้ชาย เพราะใช้ผลิตภัณฑ์และเครื่องสำอางมากกว่า และสังเกตสุขภาพผิวของตัวเองมากกว่าผู้ชาย
อย่างไรก็ตามมีอยู่ประเด็นหนึ่งที่คนส่วนใหญ่มักจะเข้าใจผิด นั่นคือ เชื่อว่าการทำเลเซอร์ทำให้ผิวบางลง ซึ่งไม่เป็นความจริงนะคะ แถมเลเซอร์บางชนิดยังทำให้ผิวหนาขึ้นด้วยซ้ำไป นอกจากนี้อย่าลืมว่าโรคผิวหนังบางอย่างก็สามารถทำให้เราเป็นผื่น หรือมีอาการที่เหมือนผิวแพ้ง่ายได้เหมือนกัน เช่น โรคภูมิแพ้ผิวหนัง ดังนั้นอย่าลืมไปปรึกษาคุณหมอก่อนจะสรุปเอาเองว่าเราเป็นผิวแพ้ง่ายนะคะ เพราะบางโรคมีสาเหตุและสามารถรักษาให้หายขาดได้ค่ะ
เทคนิคดูแลผิวแพ้ง่าย
การดูแลผิวแพ้ง่ายนั้นไม่ยากเลยค่ะ อาศัยการดูแลผิวแบบพื้นฐานก็เพียงพอแล้ว การใช้ผลิตภัณฑ์ราคาแพง หรือการไปทำทรีตเม้นท์ต่าง ๆ ไม่สำคัญ และไม่มีความจำเป็นเท่าการดูแลผิวให้ถูกวิธีในทุก ๆ วัน ซึ่งทำได้โดย
- การรักษาผิวให้สะอาดอยู่เสมอ ทำความสะอาดเครื่องสำอางและสิ่งตกค้างให้หมดในทุกๆ วัน เป็นการเตรียมผิวเพื่อพร้อมรับการบำรุงผิวในขั้นตอนต่อไป
- เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ล้างหน้าที่อ่อนโยน ไม่ระคายเคืองผิว หลีกเลี่ยงกลุ่มที่เป็นสบู่เพราะทำให้ผิวแห้งมากขึ้น เลือกใช้ผลิตภัณฑ์กลุ่ม “soap free” และมีค่า pH ที่เหมาะสมใกล้เคียงกับผิวมากที่สุด
- หลีกเลี่ยงการล้างหน้าด้วยน้ำอุ่น เพราะทำให้ผิวแห้งมากขึ้น
- หลีกเลี่ยงกลุ่มที่มี scrub หรือสารขัดผิวต่าง ๆ
- ถ้าแต่งหน้า แนะนำให้ใช้ make up remover สำหรับเครื่องสำอางกันน้ำ หรือ waterproof ซึ่งล้างออกยากกว่าปกตินั้นไม่เหมาะกับผิวแพ้ง่าย
- หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีน้ำหอม แอลกอฮอล์ และสารกันเสีย
- เลือกผลิตภัณฑ์ที่เขียนว่า “hypoallergenic” หรือผลิตภัณฑ์สำหรับผิวแพ้ง่าย
- การเลือกครีมบำรุง นอกจากจะเลือกกลุ่มที่ไม่มีน้ำหอมและสารกันบูดแล้ว ครีมที่มีสารต้านการอักเสบ ช่วยให้ผิวแข็งแรงขึ้น ก็เป็นหนึ่งทางเลือกในการรักษาที่ได้ผลดี
- ยารักษาสิว มักจะมีคุณสมบัติทำให้ผิวระคายเคืองอยู่แล้ว โดยเฉพาะกลุ่ม retinoids หรือที่บางคลินิคเรียกว่ายาละลายหัวสิว ดังนั้นในคนที่มีผิวบอบบางระคายเคืองง่ายอาจจะต้องปรับวิธีการใช้ยา โดยทาทิ้งไว้สักพักแล้วล้างออก หรือทาครีมบำรุงก่อนทายา
- สุดท้ายคือ ครีมกันแดด แนะนำให้ใช้เสมอนะคะ กลุ่มที่เป็น Physical sunscreen มักจะก่อให้เกิดอาการแพ้ได้น้อยกว่ากลุ่ม chemical sunscreen
หวังว่าหลังจากทำความเข้าใจผิวแพ้ง่ายและรู้จักวิธีดูแลผิวด้วยตัวเองแล้ว เราอาจจะไม่ต้องเป็นผื่นบ่อย ๆ อีกต่อไปนะคะ
Resource: HealthToday Magazine, No.197 September 2017
