การศึกษาในปัจจุบันให้ความสำคัญทางด้านการป้องกันโรคมากกว่าการรักษาโรค โดยมีเป้าหมาย คือ ทำให้ผู้คนมีสุขภาพที่ดี ประเทศไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุซึ่งตามมาด้วยโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ มากมาย การป้องกันและดูแลผู้สูงอายุจึงเป็นสิ่งที่ควรตระหนักเป็นอย่างยิ่ง
ภาวะสมองเสื่อมและอัลไซเมอร์
ภาวะสมองเสื่อมถือเป็นภาวะที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ โดยนิยามจากความผิดปกติด้านความจำ การคิด และความสามารถด้านการเข้าสังคม ซึ่งรบกวนการดำเนินชีวิตประจำวัน โดยผู้ป่วยต้องสูญเสียความสามารถ 2 ข้อ จาก 4 ข้อ ได้แก่ ความจำ การใช้เหตุผล การใช้ภาษา และการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น การขับรถ การจ่ายตลาด เป็นต้น สาเหตุอาจเกิดจากการละเลยการดูแลสุขภาพ การมีโรคประจำตัว การไม่ออกกำลังกาย และการขาดสารอาหารบางชนิด เช่น วิตามินบี 12 เป็นต้น ซึ่งความเสี่ยงจะมากขึ้นตามอายุที่เพิ่มขึ้น โดยพบว่าหากอายุมากกว่า 80 ปี จะมีความเสี่ยงภาวะสมองเสื่อมสูงกว่าคนทั่วไปถึง 10 เท่า
ภาวะสมองเสื่อมแบ่งออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่
- ระยะเริ่มต้น ผู้ป่วยมีอาการเล็กน้อย สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ แต่มีอาการหลงลืม ความจำระยะสั้นหายไป
- ระยะปานกลาง ผู้ป่วยมีอาการมากขึ้น อาจส่งผลถึงการคิดคำนวณ และเริ่มมีอาการทางด้านจิตเวชร่วมด้วย
- ระยะรุนแรง ผู้ป่วยไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวัน เช่น ขับถ่าย อาบน้ำ แต่งตัวได้
ความแตกต่างระหว่างสมองเสื่อมกับอัลไซเมอร์
แม้อาการจะใกล้เคียงกัน แต่ภาวะอัลไซเมอร์อาจเกิดจากพันธุกรรม และเกิดได้ทุกเพศทุกวัย (มักเกิดเมื่ออายุมากกว่า 40 ปี) แต่ภาวะสมองเสื่อมมักเกิดในผู้สูงอายุมากกว่า 65 ปี
เทคนิคป้องกันภาวะสมองเสื่อมและอัลไซเมอร์
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ครั้งละ 30 นาที 5 วันต่อสัปดาห์ และควรควบคุมน้ำหนักไม่ให้เกินเกณฑ์มาตรฐาน
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผักผลไม้หลากสี อาหารที่ไม่ผ่านความร้อน หลีกเลี่ยงไขมันอิ่มตัว โดยอาหารที่ช่วยด้านความจำมากที่สุด ได้แก่ อาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียน ซึ่งให้ความสำคัญกับผักและผลไม้สด เน้นการรับประทานปลา ดื่มน้ำให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารทอด น้ำตาลที่มากเกินไป นอกจากนี้ อาหารเสริมบางชนิดอาจช่วยป้องกันภาวะสมองเสื่อมได้ เช่น วิตามินซี (ปริมาณที่ควรได้รับต่อวัน คือ 1000 มิลลิกรัม) วิตามินดี วิตามินอี ซึ่งมักพบในพวกเมล็ดธัญพืช อาหารเสริมจำพวกน้ำมันปลาสามารถป้องกันภาวะมองเสื่อมได้ แต่ควรมี DHA ซี่งมีสรรพคุณบำรุงสมอง และ EPA ลดการอับเสบ มากกว่า 500 มิลลิกรัม งดกาแฟและเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน
- พักผ่อนเพียงพอ ผู้สูงอายุควรนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ จะเห็นได้ว่าผู้สูงอายุมักมีปัญหาด้านการพักผ่อนโดยเฉพาะเพศหญิงเนื่องจากสัมพันธ์กับระดับฮอร์โมนเอสโทรเจน นอกจากนี้ยังต้องดูแลเรื่องของการจัดวางข้าวของให้เป็นระเบียบ และระมัดระวังเรื่องการลื่นล้ม
- ดูแลสภาพจิตใจ จัดให้ผู้สูงอายุมีกิจกรรมยามว่าง เช่น การอ่านหนังสือ เพื่อลดความเครียด และเพิ่มโอกาสการเข้าสังคม
- หมั่นฝึกสมองและใช้ความจำ เช่น การฝึกคิดเลขโดยไม่ใช้เครื่องคิดเลข เป็นต้น
และนี่คือ เทคนิคง่าย ๆ ที่จะช่วยให้เราห่างไกลจากภาวะสมองเสื่อมและอัลไซเมอร์
เรียบเรียงจาก การบรรยายเรื่อง “สมองใส ห่างไกลอัลไซเมอร์” โดย นพ.สุทธิพจน์ ภัทรมงคลกาล แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์ชะลอวัยและฟื้นฟู คลินิกสุขภาพมิสกวาน งานสุขภาพเต็มร้อย วันอาทิตย์ที่ 28 สิงหาคม 2565
คลินิกสุขภาพมิสกวาน เฮลธ์ กรุ๊ป จำกัด (MHG): ผู้ให้บริการทางการแพทย์แบบสมุทัยเวชศาสตร์และเวชศาสตร์ชะลอวัยมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2561 ด้วยแนวทางบูรณาการด้านการแพทย์ที่มีพื้นฐานมาจากหลักการทางวิทยาศาสตร์ซึ่งเน้นการรักษาไปที่ต้นเหตุของโรคโดยได้รับการพัฒนามาเป็นระยะเวลากว่า 20 ปีจากประเทศเยอรมนี
ปัจจุบัน มิสกวานมีคลินิกอยู่ 5 แห่งทั่วโลก ตั้งอยู่ในกรุงเทพฯ, ฮ่องกง, เกาะสมุย, ภูเก็ต และลุดวิกส์เบิร์ก (เยอรมนี)
ที่อยู่: คลินิกสุขภาพมิสกวาน
127 เกษรทาวเวอร์ชั้น 11 ยูนิตดี อี และเค ถนนราชดำริ แขวงลุมพินี เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร 10330
เยี่ยมชมเว็บไซต์ www.miskawaanhealth.com โทร +66 (0) 2-086-8888 หรือ อีเมล: contact@miskawaanhealth.com
