หลายคนคงจะทราบข่าว Elon Musk ประกาศรายชื่อผู้ที่จะได้ท่องอวกาศไปกับ Space X ของเขาเป็นที่เรียบร้อยแล้ว และเขาคนนั้นก็คือ นักธุรกิจหนุ่มมหาเศรษฐีพันล้านชาวญี่ปุ่น Yusaku Maezawa วัย 42 ปี ซึ่ง Yusaku Maezawa และ Elon Musk ก็มีแผนในการชักชวน ศิลปิน ดารา และผู้มีชื่อเสียงอีกหลายคนร่วมทริปการเดินทางครั้งประวัติศาสตร์นี้ด้วย
แม้ว่าเราจะอดร่วมตื่นเต้นไปกับการเดินทางครั้งประวัติศาสตร์นี้ไปด้วยไม่ได้ แต่หลาย ๆ คนคงตั้งคำถามในใจว่า จะต้องจ่ายเงินมหาศาลเพื่อไปท่องอวกาศเลยหรือ บางคนถึงกับเปรียบเทียบว่า ก็ไปนั่งยานอวกาศในสวนสนุกก็ได้ ไม่ต้องเสียเงินมากมายหรอก
แต่ในความเป็นจริง การท่องอวกาศ ได้ออกไปสัมผัสมุมมองนอกโลกที่ปกติเรามีแต่โอกาสมองไปบนท้องฟ้าเท่านั้น มันมากกว่าการไปท่องเที่ยวธรรมดา แต่มันคือการเปลี่ยนแปลงชีวิต ทัศนคติ และมุมมองต่อชีวิตเลยทีเดียว
หลายปีก่อนผมเคยไปร้านหนังสือมือสองร้านหนึ่ง ได้เห็นหนังสือมือสองในกองหนังสือลดราคา เรื่อง “Orbital perspective” ซึ่งเป็นหนังสือที่กล่าวถึงการเปลี่ยนแปลงชีวิตและความรู้สึกเมื่อครั้งที่ผู้แต่งได้เป็นนักบินอวกาศ และกล่าวถึงปรัชญาการใช้ชีวิตที่เกิดขึ้นเมื่อเขาได้มองมายังโลก และสิ่งที่เกิดขึ้นนี้ไม่ใช่เรื่องบังเอิญส่วนบุคคล แต่มันเป็นการปรับทัศนคติของสมองผ่านการมองมายังโลกอย่างแท้จริงที่เรียกว่า “The overview effect”
“The overview effect” หรือ “ผลกระทบจากการมองภาพรวม” คือการเปลี่ยนแปลงทางความคิดที่ส่งผลกระทบต่อนักบินอวกาศหลายคน เกิดขึ้นเมื่อพวกเขาเห็นโลกจากอวกาศ พวกเขากล่าวว่าความคิดแห่งการเปลี่ยนแปลงเมื่อมองมายังโลกคือ การแบ่งแยกทางเชื้อชาติ เผ่าพันธุ์ หรือวัฒนธรรมได้สูญสลายไป เหมือนกับตัวตนของเขาและทุก ๆ คนมีความเป็นอันหนึ่งเดียวกัน และเขายังบอกอีกว่า เมื่อมองมายังโลกด้วยสายตาที่อยู่นอกโลก โลกนั้นเหมือนลูกบอลลูกเล็ก ๆ ที่มีแสงบาง ๆ ห่อหุ้มหล่อเลี้ยงด้วยบรรยากาศที่บางเฉียบ
การปราศจากเขตแดนทางกายภาพ หรือเส้นแบ่งของประเทศได้หายไป ความขัดแย้งที่แบ่งแยกดินแดนวัฒนธรรมและประชาชนกลายเป็นสิ่งที่ไม่สำคัญ และมีความเข้าใจถึงความจำเป็นที่จะต้องสร้างคนและสังคมโลกที่สันติ ที่ต้องทำงานร่วมกันเพื่อปกป้องลูกบอลสีน้ำเงินซีดนี้ไว้
“ฉันทราบว่ามันมีการเปลี่ยนแปลงในความรู้สึก การรับรู้ ทัศนคติที่ต่างจากความเข้าใจของจักรวาลที่ฉันได้เรียนรู้มา เมื่อมองออกไป ฉันรู้สึกว่าตัวของฉันเชื่อมโยงกับความเป็นไปของจักรวาลเหมือนเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ฉันตระหนักว่านี่คือการตอบสนองของสมองที่กำลังจัดระเบียบใหม่ มันเป็นประสบการณ์ในความเปลี่ยนแปลงการรับรู้และตัวตนใหม่ และมันจะไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป” Edgar Mitchellชายรายที่ 6 ที่ไปดวงจันทร์ได้กล่าวไว้
นอกจากนี้กลุ่มนักบินอวกาศที่ได้สัมผัสมุมมองแบบภาพรวมก็ได้รวบรวมกลุ่มนักบินอวกาศที่เคยมีการเปลี่ยนแปลงทางปรัชญาที่คล้ายคลึงกัน รวมกลุ่มกันเรียกว่า “Fragile Oasis” มันเป็นเรื่องปกติสำหรับนักบินอวกาศที่ได้รับผลกระทบของ “Overview effect” ที่จะมีส่วนร่วมในงานกุศลทั่วโลกหลังจากที่พวกเขากลับมายังโลก
มีสารคดีชื่อ “Planetary” ซึ่งเป็นสารคดีที่อธิบายปรากฏการณ์ “Overview effect” ในแง่มุมของผู้เชี่ยวชาญด้านต่าง ๆ ได้แก่ มุมมองของนักวิทยาศาสตร์ นักนิเวศวิทยา นักปรัชญา และพระสงฆ์ ทุกคนมีความเชื่อร่วมกันว่า โลกนี้เป็นโลกเดียว และพวกเรามีความเป็นหนึ่ง
เป็นที่น่าสนใจกว่านั้นที่ Joanna Macy นักปรัชญาและนักนิเวศวิทยา ได้ให้ความเห็นของผู้ที่อยากสัมผัสประสบการณ์ “Overview effect” ไว้ว่า กลไกของการมองภาพรวมไม่จำเป็นต้องเป็นนักบินอวกาศเสมอไป เพราะมุมมองนี้สามารถเกิดขึ้นได้หากคุณมีความสนใจศึกษาและให้เวลากับอวกาศและภาพจากนอกโลก
เห็นได้ว่า การเปลี่ยนทัศนคติหรือมุมมองของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง บางครั้งมันเกิดจากประสบการณ์และการรับรู้อันไม่คาดฝัน และหลายเหตุการณ์ส่งผลดีต่อมนุษยชาติและโลกได้อย่างน่าอัศจรรย์
Resource: HealthToday Magazine, No.211 November 2018
