วัคซีนรวมแบบพร้อมฉีด: ติดอาวุธสำคัญให้ลูกน้อย

          ข้อมูลจากองค์การอนามัยโลกและองค์การทุนเพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติพบว่า ในปี ค.ศ. 2020 ที่มีการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 อัตราการฉีดวัคซีนป้องกันโรคคอตีบ ไอกรน บาดทะยัก (DPT vaccine) ลดลงเหลือ 83% ทำให้เด็กขาดโอกาสในการรับวัคซีนพื้นฐานที่ควรได้มากขึ้นกว่า 3.7 ล้านรายทั่วโลก เมื่อเทียบกับปี ค.ศ. 2019¹ ผลการศึกษาพบว่า สาเหตุหลักเกิดจากความกลัวการติดเชื้อจากการพาลูกมารับวัคซีนตามกำหนด² อย่างไรก็ตาม คุณพ่อคุณแม่ควรพาลูกน้อยมารับวัคซีนตามกำหนด เพราะการเลื่อนรับวัคซีนอาจเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อในอนาคต ซึ่งจะนำไปสู่อาการรุนแรงและการเสียชีวิตได้ เช่น หัดเยอรมัน และบาดทะยัก แม้เป็นโรคที่ปัจจุบันพบผู้ป่วยน้อย แต่หากหยุดป้องกันด้วยวัคซีน อาจเกิดการระบาดได้อีก^3,4

          ‘วัคซีนรวม’ เป็นอีกทางเลือกสำคัญให้ลูกน้อยได้รับบริการฉีดวัคซีนอย่างมีประสิทธิภาพ^3,4 ทำให้ลูกน้อยได้รับภูมิคุ้มกันหลายโรคในการฉีดครั้งเดียว ลดการเจ็บตัว ลดโอกาสเกิดผลข้างเคียงจากการฉีดวัคซีน ประหยัดเวลา และลดจำนวนครั้งในการมาโรงพยาบาล⁵ ดังนั้นในภาวะที่มีการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 องค์การอนามัยโลกจึงแนะนำให้ผู้ปกครองพิจารณาการฉีดวัคซีนรวมแก่เด็ก ๆ เพื่อลดโอกาสเสี่ยงในการติดเชื้อโควิด 19 จากการที่ต้องไปรับวัคซีนที่โรงพยาบาลบ่อย ๆ³

รู้จักวัคซีนรวมป้องกัน 6 โรคสำคัญในเด็ก

          วัคซีนรวม 6 โรค สามารถป้องกันโรคคอตีบ ไอกรน บาดทะยัก ตับอักเสบบี โปลิโอ และเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ซึ่งความรุนแรงของการเกิด 6 โรคนี้ส่งผลอันตรายต่อเด็กอย่างมาก โดยอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนรุนแรง เกิดความพิการ หรือเสียชีวิตได้⁶

1. คอตีบ อาจร้ายแรงถึงขั้นเป็นโรคหัวใจอักเสบหรือปลายประสาทสมองอักเสบ
2. ไอกรน มักมีอาการรุนแรงในเด็กอายุน้อย เช่น ไอจนตัวเขียว หรือไอรุนแรงจนหยุดหายใจ
3. บาดทะยัก เด็กจะมีอาการเกร็งชักกระตุก กล้ามเนื้อทำงานผิดปกติ และหยุดหายใจได้
4. ตับอักเสบบี เด็กอาจมีอาการ เช่น อ่อนเพลีย ตัวเหลือง ตาเหลือง และอาจพัฒนาเป็นมะเร็งตับในอนาคตได้
5. โปลิโอ เด็กอาจมีอาการทางระบบประสาท เช่น แขนขาลีบ เป็นอัมพาต และเสียชีวิต
6. เยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อฮิบ อาจก่อให้เกิดความพิการ โรคปอดบวม ข้ออักเสบ รวมทั้งติดเชื้อในกระแสเลือด

          ปัจจุบันวัคซีนรวม 6 โรคในประเทศไทยมีทั้งรูปแบบที่ต้องผสมวัคซีนก่อนฉีดและแบบพร้อมฉีด มีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคไม่แตกต่างกัน วัคซีนรวม 6 โรคแบบพร้อมฉีด ไม่ต้องเสียเวลาในการผสม ทั้งนี้ยังช่วยเพิ่มความสะดวกให้แพทย์ ทำให้แพทย์ใช้เวลาในการบริการผู้ป่วยน้อยลง นอกจากนี้ การป้องกันโรคด้วยวัคซีนช่วยลดอัตราการเจ็บป่วยในเด็ก ส่งผลช่วยลดภาระของแพทย์ ทำให้แพทย์สามารถบริหารเวลาเพื่อดูแลเด็กที่ป่วยหนักได้อย่างเต็มที่

เอกสารอ้างอิง

1. Progress and challenges with sustaining and advancing immunization coverage during the COVID-19 pandemic. 2020. Available from https://cdn.who.int/media/docs/default-source/immunization/progress_and_challenges_final_20210715.pdf?sfvrsn=787f03ad_5

2. Harris RC, Chen Y, Côte P, et al. Impact of COVID-19 on routine immunization in South-East Asia and Western Pacific: Disruptions and solutions. Lancet Reg Health West Pac. 2021 May; 10:100140

3. World Health Organization. Guidance on routine immunization services during COVID-19 pandemic in the WHO European Region, 20 March 2020. Available from https://apps.who.int/iris/handle/10665/334123

4. นพ.ทรงภูมิ อธิภูกนก, ศ.พญ.กุลกัญญา โชคไพบูลย์กิจ. คำแนะนำการให้บริการวัคซีนในช่วงสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19). สมาคมโรคติดเชื้อแห่งประเทศไทยและสมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย. 2020; 1-5

5. World Health Organization. Combination Vaccines. Available from https://www.cdc.gov/vaccines/parents/why-vaccinate/combination-vaccines.html

6. กองโรคป้องกันด้วยวัคซีน กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. ตําราวัคซีนและการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ปี 2562. Available from http://dmsic.moph.go.th/index/download/799